Mieren waarschuwen voor de dood: ingenieus waarschuwingssysteem ontdekt!

Mieren waarschuwen voor de dood: ingenieus waarschuwingssysteem ontdekt!

Waarom zijn mieren het perfecte voorbeeld van altruïsme in de dierenwereld? Dit is wat onderzoekers van het Institute of Science and Technology Austria (ISTA) ontdekten toen ze een verbazingwekkend systeem voor vroegtijdige waarschuwing bij mierenpoppen ontdekten. Deze poppen zenden een chemisch signaal uit als ze ongeneeslijk ziek zijn, wat aangeeft dat er besmettingsgevaar bestaat voor de hele kolonie. Het team beschrijft dit gedrag als een altruïstisch ziektesignaleringssysteem dat opereert binnen de sociale structuren van de mieren.

Dat blijkt uit een onderzoek gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Natuurcommunicatie gepubliceerd, bleek dat arbeiders op deze geursignalen reageerden door de zieke poppen uit het nest te verwijderen en ze te desinfecteren met mierenzuur. Hoewel deze behandeling effectief is tegen de ziekteverwekkers, overleeft de pop deze procedure niet, wat van cruciaal belang is voor het behoud van de gezondheid van de kolonie.

Een systeem om de gemeenschap te beschermen

Uit onderzoek blijkt dat niet elke infectie direct een alarmsignaal veroorzaakt. Poppen van toekomstige koninginnen kunnen vaak zelf infecties bevatten zonder een dringend signaal af te geven. Het alarmsignaal wordt pas geactiveerd als de pop het gevecht tegen de ziekteverwekkers verliest. In deze context worden de poppen een onbaatzuchtig schild voor hun familieleden, waardoor de hele kolonie wordt beschermd tegen een mogelijke uitbraak.

Het signaal zelf is gebaseerd op niet-vluchtige geurcomponenten die aanwezig zijn op het oppervlak van de zieke poppen. Twee componenten van dit geurprofiel worden versterkt bij onvrijwillig geïnfecteerde dieren. Dit doet denken aan het ‘vind-mij-en-eet-mij’-signaal dat menselijke cellen afgeven wanneer ze terminaal beschadigd zijn en immuuncellen aantrekken. De vergelijkbare functie van deze altruïstische signalen illustreert hoe mierenkolonies fungeren als een soort ‘superorganisme’, vergelijkbaar met de gespecialiseerde cellen in het menselijk lichaam.

Altruïsme in de natuur

Deze altruïstische gedragspatronen komen overeen met de grondbeginselen van altruïsme, die suggereren dat dieren anderen helpen als een manier om indirect hun eigen genen door te geven. Om dit te illustreren zou je zelfs de regel van Hamilton kunnen gebruiken: hulpgedrag wordt aangemoedigd wanneer het voordeel voor de ontvanger (vermenigvuldigd met de genetische relatie) groter is dan de kosten voor de helper. Door ziektesymptomen te vertonen en signalen uit te zenden, helpen de poppen hun genetische afstamming via dochterkolonies in stand te houden.

Zoals bij alle dieren in het wild illustreert dit voorbeeld het diepgewortelde instinct voor zelfbehoud en het voortbestaan ​​van de gemeenschap. Door chemische signalen uit te zenden en bijbehorende reacties te ontvangen, zorgen mieren ervoor dat hun nakomelingen – en daarmee hun genen – ook in de toekomst kunnen blijven bestaan. Dergelijk gedrag laat zien hoe complex interacties tussen dieren zijn en hoe belangrijk ze zijn voor het voortbestaan ​​van hun soortgenoten.

Samenvattend werpt de studie van de waarschuwingssystemen van deze kleine kruipers niet alleen licht op de praktijken van mieren, maar stelt ze ook het hele concept van altruïsme in de natuur in vraag en verduidelijkt het. De details van dit onderzoek zijn niet alleen van belang voor de wetenschap, maar bieden ook fascinerende inzichten in het sociale gedrag van dieren.