Kunstmatige intelligentie: sleutel tot het redden van onze planeet!

Kunstmatige intelligentie: sleutel tot het redden van onze planeet!

Het huidige debat over kunstmatige intelligentie (AI) is even explosief als complex. Op 5 november 2025 werd een nieuw rapport van het Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK) en het Stockholm Resilience Centre (SRC) gepubliceerd waarin de rol van AI in de context van milieu- en klimaatcrises wordt benadrukt. Onder de titel ‘AI for a Planet Under Pressure’ onderzochten de auteurs de kansen en uitdagingen van het integreren van AI in duurzaamheidsstrategieën. Volgens de bevindingen van het rapport kan AI niet alleen het begrip van complexe aardsystemen verbeteren, maar ook besluitvormingsprocessen optimaliseren en onderzoek naar duurzaamheid versnellen. Ook wordt duidelijk dat het verantwoord en eerlijk gebruik van AI van centraal belang is om daadwerkelijk positieve effecten te kunnen realiseren zonder ecologische en sociale tegenslagen te moeten accepteren.

Wat doet AI precies in de praktijk? Het genoemde potentieel biedt de mogelijkheid om patronen in milieugegevens te herkennen en risico's nauwkeuriger te modelleren. Niettemin benadrukt het rapport dat AI alleen de duurzaamheidsproblemen niet kan oplossen. Er is veeleer een duidelijk actiekader nodig om de ecologische voetafdruk van AI te minimaliseren en kwesties als databias en ongelijke verdeling van computercapaciteit niet uit het oog te verliezen. De huidige inspanningen lijken niet voldoende gericht te zijn op regio's en gemeenschappen die gevaar lopen, wat een gerichte onderzoeks- en beleidsreactie noodzakelijk maakt.

Noodzakelijke investeringen en interdisciplinaire benaderingen

De auteurs van het rapport doen een beroep op de verantwoordelijkheid van alle betrokkenen, van onderzoekers en bedrijven tot financiers en besluitvormers. Er wordt opgeroepen om hogere prioriteit te geven aan investeringen in energie-efficiënte en transparante AI-toepassingen. Tegelijkertijd is sterkere interdisciplinaire en sectoroverschrijdende samenwerking nodig om de synergieën tussen AI en duurzaamheid te benutten.

Een ander belangrijk aspect in de discussie over AI bij milieubescherming wordt benadrukt door de publicatie van RESET.org onder de titel “Greenbook: Artificial Intelligence – Can we save our planet with computing power?” onderstreept. Deze publicatie richt zich op de niet-hodime sociale dialoog over het gebruik van AI in de milieusector en benadrukt het feit dat de noodzakelijke randvoorwaarden moeten worden gecreëerd voor de positieve ontwikkeling van AI op het gebied van milieu- en klimaatbescherming. Hoewel AI-technologieën al wijdverspreid zijn in veel gebieden van het leven en in bedrijven, vormt de specifieke toepassing op het gebied van milieu- en klimaatbescherming nog steeds een uitzondering. Het sociale discours heeft vaak een sterkere focus op sociaal-ethische kwesties, terwijl ecologische gevolgen minder vaak worden besproken.

Aanbevelingen voor duurzame AI

Welke stappen zijn nodig om duurzame ontwikkeling op het gebied van AI te bevorderen? Suggesties voor het verkleinen van de ecologische voetafdruk zijn bijvoorbeeld:

• den Einsatz effizienter Algorithmen und Hardware,
• die Wahl von Cloud-Anbietern, die grüne Energie nutzen,
• die Prüfung des Energieaufwands in der Entwicklung im Vergleich zu den Energieeinsparungen, die durch die Nutzung erzielt werden,
• die Förderung eines transparenten und partizipativen Umgangs mit KI-Systemen.

Een rechtvaardige inzet van AI-systemen in het algemeen belang is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat technologische vooruitgang niet tot nieuwe ongelijkheden leidt.

Samenvattend is het duidelijk dat kunstmatige intelligentie een waardevol instrument kan zijn in de strijd tegen de klimaatcrisis. Er moet echter rekening worden gehouden met ethische normen en duidelijke randvoorwaarden om de voordelen voor mens en milieu optimaal te kunnen benutten. De weg naar duurzame digitalisering vereist zowel politieke actie als inzet van onderzoek en bedrijven om de uitdagingen die voor ons liggen effectief aan te pakken. Het valt nog te hopen dat de bevindingen uit het PIK-rapport en de discussie over het verantwoord gebruik van AI in de hele samenleving gehoord zullen worden.