Klimaatverandering: nieuw boek belicht gezondheidsrisico's voor kwetsbaren!

Klimaatverandering: nieuw boek belicht gezondheidsrisico's voor kwetsbaren!

De uitdagingen die de klimaatverandering met zich meebrengt voor onze gezondheid zijn niet langer een toekomstscenario, maar een realiteit. Onderzoekers van de Universiteit Witten/Herdecke hebben nu met een nieuwe bloemlezing diepgaand inzicht in dit onderwerp gegeven. De titel van het boek, dat in december 2025 bij Springer Verlag verschijnt, is ‘Klimaat en Kwetsbaarheid’ en kan al worden gereserveerd. De redacteuren Daniela Schmitz, Jan-Hendrik Ortloff, Manfred Fiedler, Julia Rinas-Bahl en Lena Lorenz hebben het tot hun missie gemaakt om licht te werpen op kwetsbare groepen – zoals ouderen of sociaal achtergestelde mensen – in de context van klimaatverandering. De bloemlezing brengt basis- en onderzoeksbijdragen uit verschillende disciplines samen en is primair gericht op gezondheidswetenschappers en praktijkmensen in de klimaat- en gezondheidssector.

Wat komt er in het boek aan bod? De auteurs werpen licht op de gezondheidsrisico’s veroorzaakt door extreme weersomstandigheden en hittegolven. Deze verschijnselen brengen niet alleen directe risico's met zich mee, maar hebben ook gevolgen voor de voorzieningszekerheid van elektriciteitsnetten en ziekenhuizen. In een tijd waarin de wereld steeds meer gezondheidsgerelateerde crises ziet als gevolg van complexe klimaatveranderingen, gaat de bloemlezing ook in op mondiale aspecten zoals klimaatrechtvaardigheid, met voorbeelden uit Pakistan. Een centrale zorg is de zogenaamde ‘klimaatparaatheid’, d.w.z. de voorbereiding op toekomstige klimaatgebeurtenissen, die essentiële onderwerpen omvat zoals bescherming tegen overstromingen en hitteactieplannen.

De impact van klimaatverandering op de gezondheid

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de klimaatverandering “de grootste bedreiging voor de gezondheid van de mensheid” genoemd. Dit feit maakt het nog belangrijker om de daaraan verbonden risico's onder ogen te zien. Tot de belangrijkste gezondheidsuitdagingen behoren niet alleen hittegerelateerde ziekten, maar ook de toegenomen blootstelling aan bepaalde ziekteverwekkers en de indirecte effecten op het psychisch welzijn. Vooral mensen die al bestaande gezondheidsproblemen hebben of een lage sociaal-economische status hebben, lopen risico.

Het Robert Koch Instituut (RKI) heeft zijn activiteiten op het gebied van klimaatverandering en gezondheid aanzienlijk uitgebreid en een interdepartementale werkgroep opgericht. Het doel hiervan is om wetenschappelijk werk te bundelen en projecten op te zetten die het inzicht in overmatige hittesterfte in Duitsland verbeteren. De gezondheidseffecten van hitte, die het cardiovasculaire systeem onder druk kunnen zetten, zijn een centraal probleem, vooral met het oog op de demografische ontwikkelingen in Duitsland.

Een interdisciplinair onderwerp

Het nieuwe werk wordt gezien als een belangrijke stap in de richting van het dichten van de hiaten binnen een voorheen gefragmenteerd onderzoeksveld. De redactie heeft zich ten doel gesteld theoretische principes te combineren met empirische bevindingen en praktische oplossingen. Bijzondere aandacht wordt ook besteed aan de nieuwe Klimaatadaptatiewet en de nationale aanpassingsstrategie in Duitsland, die voorzien in maatregelen om de gezondheidsrisico’s als gevolg van klimaatverandering te verminderen.

Door kennis en ervaringen uit verschillende disciplines uit te wisselen, wordt het mogelijk effectieve handelingsopties te ontwikkelen en de bevolking beter te beschermen tegen de gezondheidsgevolgen van klimaatverandering. ‘Klimaat en kwetsbaarheid’ zouden daarom niet alleen de academische discussie vooruit kunnen helpen, maar ook kunnen helpen bij het ontwikkelen van praktische benaderingen voor aanpassing aan de uitdagingen van klimaatverandering.