G20 και COP30: Κρίση χρέους και στόχοι για το κλίμα υπό πίεση στο Γιοχάνεσμπουργκ!

G20 και COP30: Κρίση χρέους και στόχοι για το κλίμα υπό πίεση στο Γιοχάνεσμπουργκ!

Η Σύνοδος Κορυφής των G20 του 2025 στο Γιοχάνεσμπουργκ και η COP30 στο Μπελέμ πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα σε ένα γεωπολιτικά τεταμένο περιβάλλον. Και τα δύο γεγονότα σημαδεύτηκαν από βαθιές διαφορές μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τη μεταρρύθμιση, ενώ τα κράτη πετρελαίου υπερασπίζονται σθεναρά τα ορυκτά καύσιμα. Συγκεκριμένα, κατά τη σύνοδο κορυφής της G20, η οποία ήταν η πρώτη που ολοκληρώθηκε σε αφρικανικό έδαφος στο Γιοχάνεσμπουργκ, σχηματίστηκαν συνασπισμοί που αντιμετώπισαν τα πιεστικά ζητήματα του χρέους, των κλιματικών στόχων και της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Η Νότια Αφρική, ως χώρα υποδοχής, δημοσίευσε μια έκθεση που συνιστά την ανάγκη για μια νέα πρωτοβουλία αναδιάρθρωσης χρέους και μια λέσχη δανειοληπτών για τις αφρικανικές χώρες και προτρέπει έναν διαφανή μηχανισμό επίλυσης του χρέους.

Στη σύνοδο κορυφής της G20, αναγνωρίστηκαν οι προκλήσεις του εθνικού χρέους, ιδιαίτερα για πολλές αφρικανικές χώρες, αλλά αυτό δεν οδήγησε σε συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση του πλαισίου ελάφρυνσης του χρέους σε ένα τελικό ανακοινωθέν. Αυτή η ασυμφωνία μεταξύ του επείγοντος χαρακτήρα της κρίσης χρέους και των πολιτικών ενεργειών προκάλεσε κριτική. Η Germanwatch επικρίνει ότι η σύνοδος κορυφής δεν έστειλε τα αναμενόμενα μηνύματα για παγκόσμια δικαιοσύνη και ότι τα επείγοντα ζητήματα δεν αντιμετωπίστηκαν επαρκώς. Παρά την αναγνώριση των αυξανόμενων ανισοτήτων, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τη φορολόγηση των υπερπλούσιων, τροφοδοτώντας εκκλήσεις για μια δικαιότερη παγκόσμια οικονομική τάξη.

Κλιματικοί στόχοι και βιώσιμη ανάπτυξη

Η σύνοδος κορυφής COP30 στο Belém, στην οποία συμμετείχαν περισσότερες από 90 χώρες, ενέκρινε έναν οδικό χάρτη σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων, αλλά πολλοί φιλόδοξοι οδικοί χάρτες δεν αναφέρθηκαν στα αποτελέσματα. Αντίθετα, το πακέτο αποφάσεων COP30 επικεντρώθηκε στον τριπλασιασμό της χρηματοδότησης προσαρμογής έως το 2035 και στην αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών. Ωστόσο, κατέστη σαφές ότι οι οικονομικοί πόροι για τη χρηματοδότηση της προσαρμογής είναι ανεπαρκείς. Οι επικριτές απαιτούν πρόσθετους πόρους που θα πρέπει να διατεθούν μέσω της ελάφρυνσης του χρέους και της φορολόγησης με βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».

Η Germanwatch τονίζει ότι χωρίς δεσμευτικά μέτρα για την καταπολέμηση της παγκόσμιας ανισότητας, η απαραίτητη πρόοδος θα γίνει πιο δύσκολη. Ενώ η Γερμανία και ένας συνασπισμός κρατών θέλουν να ακολουθήσουν τον οδικό χάρτη για τη μείωση των ορυκτών καυσίμων, η αποτυχία να επιτραπεί στα υπερχρεωμένα κράτη να κάνουν γρήγορη απομόχλευση παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα. Η ανάγκη εισαγωγής αποτελεσματικών μέτρων για τη στήριξη αυτών των χωρών είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Προοπτικές και απαραίτητα μέτρα

Οι συνασπισμοί των πρόθυμων που σχηματίστηκαν και στις δύο συνόδους κορυφής δείχνουν ότι οι φωνές των δανειοληπτών λάμπουν. Ωστόσο, η μετατροπή των ευρημάτων σε συγκεκριμένες ενέργειες παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις. Η πολυμερία αυξάνεται, με φιλόδοξες ιδέες να αναπτύσσονται συχνά εκτός της UNFCCC. Ωστόσο, ο εκτελεστικός γραμματέας της UNFCCC ζητά μια μη αναστρέψιμη μετάβαση σε έναν κόσμο χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

Συνοπτικά, τόσο η Σύνοδος Κορυφής της G20 όσο και η COP30 αντιμετώπισαν σημαντικά ζητήματα, αλλά η εφαρμογή των συστάσεων τους και η δημιουργία μιας δίκαιης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής τάξης πρέπει να παραμείνει στην ημερήσια διάταξη. Υπάρχει αυξανόμενη πίεση στις χώρες να λάβουν σταθερά βήματα για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της κρίσης χρέους και της κλιματικής κρίσης. Η πορεία προς τα εμπρός απαιτεί αποφασιστικότητα και συνεργασία σε διεθνές επίπεδο.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το χρέος, το κλίμα και τη γεωπολιτική, διαβάστε αναφορές από Ίδρυμα Böll, Ηλιόλουστη πλευρά και Γερμανικό ρολόι.